Müstakil bir konut veya tek bir apartman gibi yapıların inşa
edilemeyeceği çok büyük boyuttaki arsalar genellikle arsa sahiplerinin yani
ortaklarının birleşerek bir kooperatif kurmayı tercih edebileceği arsa
tipleridir. Bu çeşit arsalarda payların bir araya gelmesi tek bir mülkiyet
ortaya çıkarırken, her hissedar kooperatifin tamamlanması ile birlikte bağımsız
bir bölüm sahibi olma avantajı elde edebilir. Bu tarz bir proje yapılaşması
içerisinde de kooperatif hisseli arsa
alınır mı sorusu yatırımcıların en fazla araştırdığı sorulardan
birisidir.
Yasal çerçevede kooperatif hisseli bir arsanın satın alınmasında herhangi bir engel bulunmamak ile birlikte yatırımcı öncelikle kooperatifteki diğer ortaklarım onayını alabilmelidir. Sonrasında kooperatifin imar durumu incelenerek avantajlı görüldüğünde tapunun devir işlemleri yapılmalıdır. Elde edilen arsada bir kooperatif sözleşmesine bağımlı olunduğu için bu sözleşmeye bağlı şekilde yasal prosedürlere uygun bir bağlamda kullanılabilir. Yani en basit anlamda kooperatif hisseli bir arsa satın aldığınızda genellikle imarsız bir arazi bulunduğu için bu arazi üzerinde herhangi bir bağımsız inşa gerçekleştiremeyip, sadece tiny house ya da prefabrik ev gibi yerleşim alanları kullanabilirsiniz.
Kooperatif Hisseli Arsa Nedir?
Bir grup hissedarın ortak bir amaç ile birlikte birleşmesi
sonucunda bir kooperatif mantığı ile edindikleri arsa ya da arazideki pay
kooperatif hisseli arsa ya da kooperatif arsa hissesi şeklinde adlandırılır.
Genellikle bireyler tek başlarına yatırım yapamayacak boyutta bir arsa üzerinde
bu şekilde kolektif ve hisseli bir yatırım yapabilirler.
Kooperatif hisseli arsa bilhassa bir arsa üzerinde konut sahibi olabilmek ya da
ortaklaşa tarım yapabilmek gibi yöntemler için tercih edilir. Yani bu durumda
özellikle üzerinde inşaat yapılması planı bulunuyorsa, arsanın temin edildiği
bölgede imar yer alması gerekirken; tarım gibi bir amaç bulunuyorsa sadece arazi
vasfına sahip olması yeterlidir. Yine her kooperatif bu yönde bir amaca sahip
olurken, seçilen arsanın amaçlarına hizmet etmesi ve bu kooperatifte bir varsa
satın almak isteyen kişilerin de aynı amaca sahip olması gerekliliği yer
alır.
Kooperatif hisseli arsa sistemi dahilinde ortaklardan herhangi biri arsa üzerinde direkt olarak bir mülkiyet hakkı elde etmez. Çünkü arsa mülkiyeti tamamen kooperatife ait olmak ile birlikte arsa hissesi satın alan kişiler ise sadece pay sahibi anlamına gelir. Bu durumda kooperatifin yönetim toplantıları ve kurullarına katılarak karar aşamasında bulunabilir ve söz sahibi olabilirler.
Kooperatif Hisseli Arsa Avantajları
Kooperatif hisseli arsa satın almak yatırımcıya öncelikli
olarak üç temel avantaj sağlar. Maliyetler açısından düşük bir bütçe
gerekliliği ile yatırım yapılabilmesi, geniş bir katılım sayesinde güvenli
koşullar elde edilmesi ve topluluğun gücünden yararlanılması avantajları yer
alır. Elbette kooperatif hisseli arsalarda bazı sıkıntılar ile karşılaşılabilse
de bu zorlukları aşmanın iletişim ve işbirliği ile çözülebileceği her zaman
unutulmamalıdır.
Kooperatif hisseli arsa tapusunda her zaman ortak bir
mülkiyet esası bulunurken, kooperatife üye olan herkes arsanın bir hissesine
veya birden fazla hissesine sahip olur. Bu durum kişinin mülkiyet haklarını ve
sınırlarını belirlerken, kooperatifin imkanlarından yararlanma fırsatı da
sağlar. Genellikle kooperatif arsaları çok büyük boyutlu projeler için
kullanılırken, örneğin; altyapı ve ortak yaşam alanları tasarlanabilir.
Genellikle bu tip arsalarda sosyal projeler ve kooperatif hisselerinin
mülkiyete dönüşeceği yapı projeleri uygulanabilmektedir.
Özellikle Türkiye'de çok uzun yıllardan beridir kooperatif hisseli arsa avantajından yararlanarak konut sahibi olan kişiler bulunmaktadır. Bir arsa kooperatifi kuruluşu tamamlandıktan sonra kooperatif başarılı bir şekilde yönetilerek, gerekli sermayenin üyelerden aidatlar gibi yöntemler ile elde edilmesi sonrasında yapı projeleri hayata geçirilmektedir. Bazen onlarca apartmanın bulunduğu bazen de her hissedara bir ev düşecek şekilde müstakil konutların inşa edildiği bu projelerde gelecek dönemlerde ise kat mülkiyetleri elde edildiğinde artık bir site oluşumu ve site yönetimi gibi bir yapı oluşturulur.
Kooperatif Hisseli Arsa Dezavantajları
Birçok avantajı ile birlikte çok uzun zamanlardan bu yana
tercih edilen kooperatif hisseli arsa özellikle de likidite kaynaklarını
bulmakta problem yaşarken, hissedarlar arasında anlaşmazlıklar çok sık
görülmektedir. Bu anlamda özellikle büyük projeler için kurulan kooperatiflerde
arsa yönetimi zorlaşırken, projenin çok uzun yıllar içerisinde tamamlanması ya
da hedeflenen şekilde sonuca ulaşamaması riskler her zaman yer
almaktadır.
Kooperatif hisseli arsalarda bireysel olarak yapılan
yatırımlarda öncelikle amacınızın ne olduğunu hesaba katmanız gerekir. Çünkü bu
tip arsalarda yatırım her zaman uzun vadeli planlanmalıdır. Kooperatif yönetimi
dönem dönem değişiklik oluşturabilir, birçok anlaşmazlık ile karşılaşılabilir
ve riskler bu yönde geliştikçe karar mekanizması bozulma gösterebilir. Bu
açıdan özellikle uzun vadede beklenti sahibi olmayan ve kısa vadede kazanç
isteyen kişiler için bu tip arsalar uygun görülmeyebilir.
Doğru kooperatif seçiminin yapılması ve iyi bir planlama ile kooperatif hisseli arsa yatırımı yapıldığında hedeflerinize ve risk faktörlerini karşılamanıza göre yatırımınız değerli bir hal alabilir. Çünkü bu ortak mülkiyetli arsalarda kooperatif kurulduktan sonra örneğin bir yapı projesi planı bulunuyorsa, likidite problemleri yaşanmadığı sürece proje ilerleyebilir. Ancak eğer seçtiğiniz kooperatif yüksek bir itibara ve iyi bir geçmişe sahip değilse, yönetim iyi yapılmıyorsa ve arsa iyi bir konumda değilse planlar istenildiği şekilde yürümeyebilir. İşte bu açıdan kooperatif hisseli arsa alınır mı sorusu için karar sürecinin çok iyi yönetilmesi gerektiği ve iyi bir seçim yapılmasının önemi üzerinde durulabilir.
Sıkça Sorulan Sorular
Kooperatif hisseli
arsa alınır mı?
Bu tip bir gayrimenkul hisse alışverişinde herhangi bir
yasal engel bulunmasa da kooperatifin ortak amacı ve uzun vade planları hesaba
katılarak tercih sağlanmalıdır.
Kooperatif arsa
hissesi üzerinde ev inşa edilebilir mi?
Tarım, büyük çaplı bir proje ya da ticaret amaçlı kurulmuş
kooperatiflerde sahip olunan arsa hissesi üzerinde ev gibi inşaatlar yapılamaz.
