Genellikle her yatırımcı veya gayrimenkul sahibi olmak isteyen kişi bir taşınmazın mülkiyetini tek başına almak ve tek sahibi olmak isteyebilir. Fakat bazı taşınmazlar yüksek maliyetleri ya da büyük boyutları nedeni ile tek bir kişi yerine birden fazla kişinin ortaklığında mülkiyet elde edilebilecek şekilde bir imkân sağlayabilir. Bu gibi bir durumda öncelikli olarak sorulması gereken sorulardan birisi müşterek hak sahipliği nedir sorusu olacaktır.
Müşterek Hak Sahipliği Nedir?
Müşteri hak sahipliği, bir gayrimenkul ya da bir taşınmaz
varlık dahilinde hissedarların birden fazla kişi olması ile birlikte mülkiyet
hakkı oluşturulması anlamına gelir. Öncelikli olarak elbette gayrimenkuller ve
bazen de değerli varlıklar ya da araçlar gibi emtialar üzerinde bu tip bir hak
sahipliği oluşturulabilir.
Müşterek hak sahipliği için en basit örneklerden birisi iki
kardeşin tek bir eve sahip olmasıdır. Genellikle anne veya babanın vefatından
sonra miras yolu ile kendilerine kalan bir ev tapuda ikisi adına kayıtlı hale
gelirken, bu ev üzerinde müşterek hak sahipliği oluşur. Bu durumda mülkiyet,
paylı mülkiyet olarak ön plana çıkarken; birçok avantaj veya dezavantajlı durum
ile karşılaşılabilir.
Kişilerin müşterek hak sahipliği durumunda durumu avantajlı veya avantajsız görmelerine bakılmadan yasal olarak bu hak sahipliği türünü sona erdirmesi ihtimalleri bulunmaktadır. Örnek olarak mülk iki veya daha fazla ortağın kararı ile satışa çıkarıldığında, üçüncü bir taraf mülkü satın aldığında gelirler hisselere göre paylaştırılır ve ortaklık sona erer. Eğer mülk arsa gibi bölünebilecek bir yapıya sahipse, mülkün bölünmesi için ifraz işlemi gerçekleştirilebilir. Kişiler birbirleri aralarında hisselerini satın alarak da tek bir kişide hisseleri toplayarak mülkiyeti özel ve tek kişilik mülkiyet haline çevirebilirler.
Müşterek Hak Sahipliği Artıları
Müşterek hak sahipliği imkanının kullanması ile bir
gayrimenkul üzerinde mülkiyet imkanı elde edilmesi temelde birçok farklı
avantaj sağlar. Özellikle de hem ekonomik hem de sosyal açıdan avantajlar
ortaya çıkarken; risk faktörleri daha düşük bir hale gelir. Ayrıca hukuki
anlamda da bu tip bir ortaklığın yararları bulunurken, bahsedildiği şekilde
istenildiği zaman farklı yöntemler ile müşterek hak sahipliği de ortadan
kaldırılabilir.
Müşteri hak sahipliği için özellikle ekonomik faydalar
incelendiğinde aşağıdaki ayrıntılar ön plana çıkacaktır.
- Bu tip bir mülkiyet
yönteminde yatırım gücü daha yüksek bir hale gelir. Çünkü örnek olarak
birden fazla kişi ellerindeki birikimlerini bir araya getirerek büyük bir
arsa veya bir kurumsal iş yeri türünde gayrimenkule yatırım
gerçekleştirebilir. Çünkü bu tip bir yatırım yüksek getiri ile
birikimlerin kısa vadede kazanç ortaya koymasını sağlayabilir.
- Müşterek
mülkiyet bir likidite imkanı sağlarken, mülk satışlarında ortaklar
hızlı bir gelir akışı elde edebilir. Özellikle birden fazla hissedar satış
gerçekleştirmek istediğinde düşük fiyatlı hisseler hızlı ve kolay şekilde
satılabilir.
- Büyük bir yapı açısından
veya bir iş merkezi açısından düşünüldüğünde yüksek maliyetler ile
temizlik, bakım, onarım ve yönetim ihtiyaçları yer alır. Eğer bu tür bir
gayrimenkulde müşterek hak sahipliği yer alıyorsa, giderler paylaşıldığı
için maliyetler düşük bir hale gelir.
Sosyal anlamda bu tip bir hak sahipliği özellikle aile
üyeleri açısından dayanışma oluştururken, birbirlerini tanımayan kişiler
açısından da topluluğun gelişmesi ve sosyalliğin artışı ile toplumsal dayanışma
imkanı sağlar. Yatırımcı daha küçük bir birikim ile bu tip bir yatırım
gerçekleştirme fırsatı elde eder ve riskler daha düşük hale gelir.
Birikimlerini bu gibi birden fazla türde alana aktarma şansı elde edilebilir.
Müşterek hak sahipliği yasal anlamda da özellikle miras hukuku gibi noktalarda pratik bir yapı elde edilmesine yardımcı olur. Örneğin; mirasçılar arasında bir mülk kolay bir şekilde bölünebilir ve yönetim yine mirasçılar arasında çatışmasız bir şekilde sağlanabilir. Birden fazla kişi bir mülkiyete sahip olduğunda her malik mülkiyetten yarar elde edebilir ve kolay bir erişim ile mülkiyet daha fonksiyonel bir hale gelebilir.
Müşterek Hak Sahipliği Eksileri
Çok fazla avantajlı yönünden bahsedilse de müşterek hak
sahipliği kendi içerisinde bazı dezavantajlı durumları da ortaya
çıkarabilmektedir. Örnek olarak karar alma süreci daha zor bir hale gelirken,
bazen de birbirini iyi tanımayan ve anlaşamayan ortaklar sık sık çatışma
yaşayabilmektedir. Tapu işlemleri noktasında da satış ve ayrılma zorlukları ile
karşılaşılırken, vergi ödemeleri veya risk yönetiminde de problemler
görülebilmektedir.
Müşterek hak sahipliği bir mülk üzerinde oluşturulduğunda
önemli bir iş merkezi 10 farklı ortak tarafından sahiplenilmişse, iş merkezi
ile ilgili kararlar alınırken bir yönetim kurulu toplanması gerekir.
Hissedarlar her zaman farklı kararlara sahip olabilirken, özellikle satış gibi
noktalarda herkesin onayının alınması gerekebilir ve alınacak kararlarda fikir
ayrılıkları yaşanabilir. Mülkün nasıl kullanılacağı, gelir paylaşımı ve yönetim
konusunda anlaşmazlıklar ortaya çıkabilir ve masraflar paylaşılırken ekonomik
sorunlar ile karşılaşılabilir.
Müşterek mülkiyet yönteminde karmaşık bir tapu süreci de
görülebilirken, ortaklar arasında çoğu zaman ifraz gibi ihtiyaçlar ortaya
çıkar. Ancak arsalarda ifraz
kolay olsa da yapılarda uzun bir süreç, değer belirleme zorluğu ve gelir
paylaşımında adaletsizlik görülebilir. Miras durumlarında bu tarz bir mülkiyet
oluştuğunda vergi sorunları ve yasal problemler görülebileceği gibi bağımsız
hareket sıkıntısı yaşanır ve finansal açıdan herkesin farklı bir planı
olabilir.
Müşterek hak sahipliği nedir denildiğinde bir gayrimenkul veya varlık üzerinde birden fazla kişinin mülkiyet elde etmesi durumudur, yanıtı verilmiştir. Bu durum yatırımcı veya kardeşler gibi ortaklar arasında bazen avantajlı bazen dezavantajlı olsa da yasal fırsatlar ile bunu sona erdirmek ya da problemleri kanuni düzlemde çözmek mümkündür. Önemli olan nokta anlaşma yoluna gidilmesinin seçilmesidir.
Sıkça Sorulan Sorular
Müşterek hak sahipliği ne demek?
Müşterek mülkiyet, bir taşınmaz ya da varlık üzerinde birden
fazla kişinin farklı hisse oranları ile hak sahibi olmasıdır.
Müşterek hak sahipliği kabulü ne demektir?
Birden fazla hak sahibinin yer alması ile birlikte tüm kararların ortaklaşa alınması anlamına gelmektedir.
