Tapu Dairesi’nde gerçekleştirilen gayrimenkul işlemlerisatış, devir, bağışlama veya hibe etme gibi işlem türleri olarak bilinir. TapuDaireleri bu işlemlerin tümünde ve özellikle satış işlemlerinde tapuda işlem bedeli üzerindenhesaplamalar ile harç ödemeleri talep eder. Bu ödemeler tapu işlemlerisırasında hem alıcı hem de satıcı tarafından ödenmektedir.
Tapuda İşlem Bedeli Nedir?
Gayrimenkuller ile ilgili yapılan satış işlemlerinde TapuDaireleri üzerinde gerçekleştirilen işlemlerde tapuda işlem bedeli hem alıcıhem de satıcı taraf tarafından ödemesi gerçekleştirilen masraflar olarak ifadeedilebilir. Resmi anlamda bu masraflar 492 sayılı Harçlar Kanunu çerçevesindeher iki taraftan %2 şeklinde olarak toplam %4 bedel ile talep edilir. Yaniörnek olarak tapuda 4 milyon ₺ ile bir evin satışı yapılırken, işlem bedeliolarak her iki taraf %2 bedel ile 40 bin ₺ ödeme gerçekleştirir.
Tapuda işlem bedeli tapu devir harcı ve tapu harcı gibifarklı isimler ile de bilinirken, alıcı ve satıcı tarafından ödenen %2 oranlarile bir mecburiyet oluşturur. Çünkü Tapu Daireleri’nde satış işleminintamamlanması için verilen randevuya gelinmeden önce bu harçların ödenmesi vedekontların da ibraz edilmesi gerekir.Hatta yapılan ödemelerde harç yanında ek olarak döner sermaye ücreti yine heryıl başında belirlenen rakamlar ile Tapu Daireleri tarafından talep edilir.
İşlem bedeli gayrimenkullerin satış işlemlerigerçekleştirilirken gayrimenkul türü ne olursa olsun benzer bir yapı ilealınır. Yani satışı gerçekleştirilen gayrimenkul bir konut olabileceği gibi birticarethane, arsa, arazi, müstakil konut veya endüstriyel tesis gibi bir yapıdahi olabilir. Yani Tapu Dairesi’nde yapılan işlem sırasında gayrimenkul içinbelirlenen satış değeri üzerinden toplam olarak %4 hesaplama ile üzerine dönersermaye ücreti de eklenerek bu masraf tahsil edilmektedir.
Tapuda İşlem Bedeli Nasıl Tespit Edilir?
Tapu Dairesi’nde gerçekleştirilen satış ve devirişlemlerinde tapuda işlem bedeli belirlemesi yapılması için gayrimenkulün satışbedeli göz önünde tutulur. Bu anlamda Tapu Dairesi’nde gerçekleştirilen satışişlemlerinde temel olarak belediyeden alınan rayiç bedel üzerinden ilerlemegerçekleştirilir. Rayiç bedel satış işlemi yapılmasından önce belediyeyebaşvurularak gayrimenkul sahibi tarafından talep edilir ve tapu devri sırasındaçoğu zaman bu bedel satış bedeli olarak gösterildikten sonra işlem bedeli hesaplamasıyapılır.
Günümüzde gayrimenkul satışlarında tapu işlemleri yapılırkenbirçok gayrimenkul sahibi ev veya arsanınsatış değerini rayiç bedel üzerinden gösterebilmektedir. Bu manadamevzubahis gayrimenkul hakkında düşük bir beyan ileri sürüldüğü için vergi veharçlarda avantaj elde edilse dahi ilerleyen dönemlerde dezavantajlaryaşanabilmektedir. Çünkü incelemeler sonucunda ilerleyen dönemlerde tapu harcıcezası veya gelir vergisi cezası ortaya çıkma ihtimali bulunurken, gerçek vedoğru değer ile hareket etmek daha sağlıklı kabul edilebilir.
Çoğu zaman alıcı ile satıcı arasında gerçekleştirilenanlaşmalar ile birlikte rayiç bedeli örnek olarak 500 bin ₺ olan bir konutunsatışı 3 milyon ₺ ile yapılsa da Tapu Dairesi’nde satış bedeli 500 bin ₺ olarakbelirtilebilmektedir. Bu durumda satıcı %2 ve alıcı %2 olacak şekilde toplam %4tapuda işlem bedeli ise 20 bin ₺ olarak çıkacaktır. Zira gerçek bedel olan 3milyon ₺ tapuda belirtildiği koşulda ise alıcı ve satıcının her biri tarafından60 bin ₺ gibi bir rakam ödenmesi gerekecektir. Bu neden ile satış bedeli,tapuda işlem bedeli açısından düşüş elde edilmesi amacı ile düşükgösterilirken, bu durumun daha sonradan incelemeler ile anlaşılması ihtimaliyer alabilmektedir.
Tapuda İşlem Bedeli Nasıl Ödenir?
Tapuda satış ve gayrimenkul devir işlemlerigerçekleştirilirken öncelikle her ilde Tapu ve Kadastro Genel Müdürlükleri’ninil müdürlüklerine başvuru yapılarak randevu alınır. Randevu ile birlikteaşağıdaki adımlar takip edilerek, tapuda işlem bedeli ödemesi de yapıldıktansonra devir ve satış işlemleri tamamlanır.
- Randevu e-devlet üzerinden veya Tapu Müdürlüğü web sitesinden alınabilmektedir.
- Randevu günü için tapu senedi, vergi numarası, DASK poliçesi, rayiç bedel evrakı ve kimlik belgesi hazırlanır.
- Yapılan başvuru ile birlikte satış bedeli önceden belirtildiği için alıcı ve satıcı açısından %2 oran ile toplam %4 harç ve masraf belirlenirken, bu bedellerin ödenmesi ile randevu gününde hazır olunur.
- Aile içi eşler arası ve aile üyeleri arası tapu devri yapılırken bedelsiz tapu devri yapılması mümkündür. Aksi takdirde belirlenen tapuda işlem bedeli bugün pratik bir şekilde vergi daireleri veya anlaşmalı bankalar üzerinden ödenir.
- Ödeme sonrası başlatılan işlemler ile birlikte Tapu Dairesi tarafından hazırlanan satış sözleşmesi imzalanır ve sonrasında da yeni tapu senedi hazırlanır.
- Alıcı taşınmazı teslim alırken üzerinde bir ipotek ya da haciz bulunup bulunmadığını kontrol eder ve bu noktada gereken işlemleri yapabilir.
- Yeni gayrimenkul sahibi belediyeye emlak vergisi bildirimi gerçekleştirirken tapu senedinin muhafaza edilmesi gerekir.
Gayrimenkul türü değişmeksizin tüm satış işlemlerinde benzerbir sıralama ile işlemler gerçekleştirilirken, gereken adım da randevu günündenöncesinde tapuda işlem bedeli ödemeside yapılır. Yapılan ödemenin alıcı ve satıcı tarafından paylaşılması gerektiğigibi iki taraf arasında yapılan anlaşmaya bağlı olarak tüm bedel alıcıtarafından da ödenebilmektedir.
Sıkça Sorulan Sorular
Tapuda işlem bedeli nedir?
Bir gayrimenkulün devir ve satış işlemlerinde alıcı vesatıcı tarafın her birinin %2 olarak ödemesi gereken işlem bedelidir.
Aile içi tapu devrinde masraf ödenir mi?
Baba ile oğul arasında veya eşler arasında tapu devriişlemleri gerçekleştirilirken yasa gereği 1. derece yakına tapu devriyapıldığından dolayı hibe ya da bağış yolu tercih edilerek, bedelsiz birşekilde devir yapılması ile masraf ödemeden işlem tamamlanabilir.
